Tìm hiểu bệnh viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa là gì
Bệnh viêm da cơ địa là một bệnh lý có biểu hiện cấp tính, bán cấp hoặc mạn tính. Một đặc điểm quan trọng của bệnh chính là hay tái phát. Đa số các trường hợp bệnh khởi phát từ tuổi ấu thơ. Triệu chứng điển hình của viêm da cơ địa đó là các thương tổn da khô kèm theo ngứa. Bệnh thường có yếu tố di truyền, gia đình và hay xuất hiện ở những người có bệnh lý dị ứng khác như hen, viêm mũi dị ứng. Chẩn đoán bệnh không khó khăn, dựa trên triệu chứng lâm sàng, nồng độ IgE máu thường tăng cao.
Nguyên nhân bị viêm da cơ địa
Nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa hiện chưa được giải thích rõ ràng, nhưng có một số yếu tố được cho là có vai trò chính trong căn sinh bệnh học, chúng bao gồm: yếu tố di truyền, miễn dịch, nhiễm trùng, hàng rào bảo vệ da bị tổn thương.
Vai trò của dưỡng ẩm trong điều trị viêm da cơ địa
Dưỡng ẩm là gì?
Chất dưỡng ẩm là những chất có tác dụng giúp duy trì độ ẩm cho da thông qua khả năng ngăn cản sự mất nước qua da và/ hoặc phục hồi các yếu tố dưỡng ẩm tự nhiên, lipid sinh lý bình thường của da.
Cơ chế hoạt động của chất dưỡng ẩm là tạo ra một hàng rào bảo vệ, ngăn cách giữa da và môi trường, làm giảm sự thoát hơi nước qua da, đồng thời cho phép da tái hồi phục nước thông qua khả năng thẩm thấu nước từ các lớp phía trong của da hoặc từ môi trường, đồng thời có tác dụng bảo vệ da khỏi các sang chấn từ môi trường.
Vai trò của chất dưỡng ẩm trong điều trị viêm da cơ địa
Giảm viêm, giảm ngứa, giảm khô da: Các hướng dẫn điều trị viêm da cơ địa đều khuyến cáo sử dụng chất dưỡng ẩm phù hợp sẽ giúp bảo vệ cho da, ngăn ngừa và duy trì hàng rào bảo vệ cho da. Chất làm mềm da và chất bảo vệ da giúp làm mềm kết cấu của da và làm giảm tình trạng ngứa do tình trạng khô da quá mức. Chất làm mềm da cũng tạo thành một lớp bảo vệ giúp giữ nước, ngăn cản quá trình bốc hơi nước qua da, phục hồi hàng rào bảo vệ sinh lý của da và ức chế sự xâm nhập của các yếu tố kích thích. Dưỡng ẩm cho người viêm da cơ địa
Một số nghiên cứu đã chứng minh lợi ích và sự an toàn của các thành phần làm mềm trong điều trị viêm da cơ địa ở những nhóm tuổi khác nhau. Thành phần của chất làm mềm da có thể khác nhau rất nhiều, làm cho một sản phẩm có thể thích hợp với từng bệnh nhân cũng như tùy tình trạng bệnh.
Phục hồi hàng rào bảo vệ da, ngăn cản sự bám dính của vi khuẩn, ngăn cản sự xâm nhập của các tác nhân gây kích thích.
Giảm thời gian và tần suất sử dụng corticoid: Bởi vì corticosteroid có liên quan tới nhiều nguy cơ, các biến chứng, bao gồm rậm lông, giãn mạch, teo da vì thế không nên sử dụng lâu dài được.
Các dạng dưỡng ẩm chính
Có nhiều dạng bào chế khác nhau của chất dưỡng ẩm như dạng lotion, dạng creams, dạng mỡ ointment, dạng dầu… tùy thuộc vào đặc tính của vùng da cần sử dụng có thể lựa chọn các loại khác nhau. Dạng lotion thường được sử dụng cho những vùng da đầu hoặc vùng da mặt để giảm sự bít tắc lỗ chân lông. Dạng cream, lotion thường hay được sử dụng vì tính thẩm mỹ cao. Dạng mỡ, dạng dầu thường hay dùng cho vùng da khô, dày giúp thẩm thấu tốt hơn.
Thuốc mỡ/ dầu (Ointment/ oily):
Thuốc mỡ là chất dạng hơi đặc, giúp làm ẩm da bằng cơ chế ngăn chặn sự mất nước. Dạng dầu bôi trơn không có thành phần bổ sung, trong khi thuốc mỡ có chứa một tỉ lệ nhỏ nước hoặc các thành phần khác để làm cho thuốc mỡ mềm hơn. Thuốc mỡ rất tốt trong việc giúp da duy trì độ ẩm nhưng thường gây bết và gây bít tắc lỗ chân lông nên thường dùng cho những vùng da dày như lòng bàn tay, bàn chân.
Kem (Creams):
Dạng kem là hỗn hợp của thuốc trong nước hay một chất lỏng khác. Chúng chứa một tỉ lệ thấp hơn của dầu, hay thuốc mỡ, làm cho chúng ít bết dính hơn. Tuy nhiên, các loại kem thường chứa các chất ổn định, chất bảo quản để ngăn tách các thành phần chính của chúng và các chất phụ gia có thể gây kích ứng da hoặc thậm chí phản ứng dị ứng cho một số người.
Dạng dung dịch (Lotions):
Lotion là một hỗn hợp của dầu và nước, trong đó nước là thành phần chính. Hầu hết các loại dạng lotion không hoạt động tốt như dạng kem dưỡng ẩm nên thường được dùng cho những người có tình trạng da khô nhẹ vì nước trong lotion bốc hơi nhanh chóng.
Cơ chế tác dụng của chất dưỡng ẩm
Tác dụng kháng viêm (anti-inflammatory):
Các chất dưỡng ẩm mới hiện nay ngoài tác dụng là dưỡng ẩm, còn có tác dụng giảm viêm như glycerrhetinic acid, telmesteine, palmitoylethanolamine, hoặc có thành phần là chất lipid tự nhiên trên da (chất ceramid trong Ceradan, Physiogel ).
Tác dụng làm mềm (emollients):
Cải thiện tình trạng hydrate hóa trên da và làm da trở nên mềm mại, bóng. Có tác dụng lấp đầy khoảng cách giữa các tế bào sừng, làm cho các tế bào trở nên kết dính hơn, ngăn không cho các dị nguyên và các tác nhân gây kích ứng xâm nhập vào da. Ví dụ như dầu thầu dầu, bột yến mạch, dầu bơ, Propylene glycol, Isopropyl palmitate…
Tác dụng như chất hút ẩm (Humectants):
Hấp thu nước từ môi trường và các kênh dẫn nước từ trung bì. Ví dụ như Glycerin, mật ong, Hyaluronic acid, Panthenol, Urea. Dưỡng ẩm cho người viêm da cơ địa
Tác dụng giữ nước (Occlusive):
Tạo một lớp màng bảo vệ để không cho hơi nước thoát ra. Thường hay kèm theo tác dụng giữ nước. Ví dụ như Lanolin, Petrolatum, dầu olive, dầu khoáng, cetyl alcohol, Parrafin…
