Tìm hiểu về mụn trứng cá
Mụn trứng cá thông thường (mụn sần, mụn mủ, mụn đầu đen, mụn đầu trắng) là loại bệnh lý về da phổ biến nhất ở các nước phát triển. Bệnh thường gặp ở độ tuổi dậy thì, xuất hiện cùng lúc với sự thay đổi hormone trong cơ thể và có thể kéo dài đến độ tuổi trưởng thành. Khoảng 80 – 90% thanh niên bị ảnh hưởng bởi mụn trứng cá ở các mức độ khác nhau và có đến 20 – 30% trong số đó cần được hỗ trợ bởi các liệu pháp y học. Số lượng người trưởng thành bị mụn trứng cá cũng ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở phụ nữ.
Mụn trứng cá thường xuất hiện ở da nhờn, kèm theo đó là nổi mụn comedones (đầu đen hoặc trắng) ở vùng mặt và thông thường còn có thể xuất hiện ở cổ, vai, ngực và lưng. Trong các trường hợp bị mụn vừa và nặng, da trở nên ửng đỏ với sự phát triển của các nốt sần gây viêm nhiễm và mụn mủ. Mụn có thể khiến tâm lý căng thẳng, khó chịu kéo dài đồng thời có thể dẫn đến vết thâm (PIH) hoặc để lại sẹo.
Các loại mụn trứng cá thường gặp
Mụn trứng cá được chia thành 2 loại là loại viêm và loại không viêm:
Mụn không viêm bao gồm mụn đầu trắng và mụn đầu đen:
- Mụn đầu đen: Hình thành khi bã nhờn và tế bào chết không được làm sạch, gây bít lỗ chân lông, tuy nhiên bề mặt da bị hở nên nhân mụn bị oxy hóa tạo màu đen.
- Mụn đầu trắng: Xuất hiện khi có quá nhiều chất dầu, tế bào chết gây bít tắc lỗ chân lông nhưng da không hở nên không bị oxy hóa. Loại mụn này gọi là nhân đóng.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm: Hướng dẫn xử lý mụn không viêm như Cách nặn mụn đầu đen, cách trị mụn đầu trắng theo hướng dẫn sau. Lưu ý, Hướng dẫn này không thay thế cho việc khám da trực tiếp với Bác sĩ chuyên khoa da liễu. Không nên lạm dụng.
Mụn viêm xuất hiện khi chất bã nhờn tích tụ vi khuẩn gặp điều kiện thuận lợi bắt đầu sinh sôi nảy nở, làm cho nang lông bị viêm, mọc lên những nốt đỏ, sưng tấy. Đây là những loại mụn gây đau đớn, làm mất thẩm mỹ làn da của bạn. Mụn viêm bao gồm mụn mủ, mụn trứng cá đỏ, mụn bọc, mụn dưới da…
Các mức độ của mụn trứng cá
Mụn trứng cá xuất hiện trên da tùy theo tình trạng mà được phân thành 3 mức độ khác nhau, bao gồm: mức độ nhẹ, trung bình và mức độ nặng
Mức độ nhẹ: thường chỉ có các mụn đầu trắng, mụn đầu đen. Giai đoạn này thường không có các mụn sưng hay mụn viêm. Bạn nên điều trị từ khi mụn mới xuất hiện trên da để tránh biến chứng về sau.
Mức độ trung bình: Gồm các mụn có các mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn có nhân vàng hoặc trắng, số lượng mụn nhiều hơn, bắt đầu xuất hiện mụn sần đỏ.
Mức độ nặng: Sự khác nhau giữa mụn giai đoạn mức độ trung bình và mức độ nặng đó là số lượng các mụn viêm nhiều hơn, kèm theo đó là tình trạng sưng tấy. Bên cạnh đó các mụn sần đỏ, mụn mủ phát triển với mật độ dày đặc. Lúc này thường là mụn sẽ không chỉ xuất hiện mụn trên mặt mà lan tỏa ra các vùng lưng, ngực, tay, cổ.
Nguyên nhân gây mụn trứng cá
1. Sự tăng tiết bã nhờn
Sự tăng tiết bã nhờn gây nên tình trạng da thừa bã nhờn, tích tụ lại gây bít tắc lỗ chân lông, là một trong những nguyên nhân chính hình thành mụn.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự sản xuất bã nhờn như sự thay đổi hormone, khí hậu, sử dụng thuốc, ngoài ra còn có các yếu tố di truyền. Hiện tượng tiết bã nhờn quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng bị xáo trộn có thể gây nên chứng viêm da tiết bã, một loại viêm phổ biến khiến da bị bong tróc, đóng vảy trắng hoặc vàng ở các khu vực da nhờn như ở đầu hoặc bên trong tai.
2. Sự tăng sừng
Sừng là lớp ngoài cùng của biểu bì và các tế bào chết đã dược dát mỏng. Sự tăng sừng là hiện tượng lớp sừng dày lên khiến cho việc hoạt động của tuyến bã nhờn bị dán đoạn và ứ đọng lại trên da
Hiện tượng này khiến các vách nang phình lên, dẫn đến sự hình thành mụn đầu trắng, hoặc mụn đầu đen.
3. Quá trình thâm nhập của vi sinh vật
Một số vi khuẩn thông thường sống trên da một cách vô hại (propionibacteria), tuy nhiên khi tình trạng bã nhờn ứ đọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho loại vi khuẩn này phát triển một cách mạnh mẽ và thâm nhập các nang bị bịt kín, dẫn đến sự hình thành các nốt sần, mụn mủ, mụn bọc hoặc mụn nang.
4. Sự viêm nhiễm
Hậu quả của những hiện tượng trên khiến da ửng đỏ, sưng viêm bởi liên kết tế bào da trong nang lông bị phá vỡ, chất béo, axit béo, tế bào sừng (đã chết), vi khuẩn và các mảnh tế bào được giải phóng, lan sang các vùng da khác tạo thành các vết viêm nhiễm rộng và sâu, hình thành mụn trứng cá mảng, trứng cá bọc…
.png "Sự viêm nhiễm.")
5. Một số nguyên nhân khác
Sự thay đổi nội tiết tố:
Hormone đóng vai trò quan trọng dẫn đến sự hình thành mụn trứng cá ở thanh thiếu niên (mặc dù mụn trứng cá có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi). Sự gia tăng một loại nội tiết có tên gọi Androgens ở cả nam và nữ trong độ tuổi dậy thì khiến bã nhờn được sản xuất nhiều hơn mức cần thiết.
Mụn trứng cá có thể khiến tâm trạng chán nản. Vì vậy việc tìm kiếm lời khuyên từ các chuyên gia da liễu trong giai đoạn đầu bị mụn trứng cá trở nên rất quan trọng.
Phần lớn mụn trứng cá biến mất một cách tự nhiên sau tuổi dậy thì. Tuy nhiên vẫn cần phải có các phương pháp chữa trị mụn hiệu quả để ngăn ngừa việc hình thành sẹo về sau.
Gen di truyền
Gen cũng được cho là có ảnh hưởng đến sự phát triển của mụn trứng cá ở mỗi người. Chính vì vậy, nếu cả cha và mẹ đều bị mụn trứng cá, tỷ lệ con cái của họ mắc phải cũng sẽ cao hơn. Tuy nhiên nếu có phương pháp phòng ngừa và điều trị mụn đúng đắn, bạn có thể hạn chế được đến mức tối đa tình trạng mụn.
Thuốc
Một số loại thuốc cũng có tác dụng phụ gây nên mụn trứng cá ở một số người. Bởi nó ảnh hưởng đến chức năng gan, làm giảm khả năng thanh lọc và đào thải độc tố trong cơ thể, đồng thời, hệ miễn dịch của cơ thể xuất hiện phản ứng lại với thuốc, tạo ra kháng thể và histamin, phản ứng trên da gây ra các dạng mụn.
Thói quen ăn uống, sinh hoạt không hợp lý
Ngoài những nguyên nhân gây mụn nói trên thì còn một vài trường hợp bị mụn trứng cá do quá trình sinh hoạt, thói quen ăn uống hàng ngày không hợp lý như:
- Một chế độ dinh dưỡng quá nhiều cacbon hydrat (quá nhiều đường và bột).
- Dùng quá nhiều sữa bò và các sản phẩm từ sữa (ngoại trừ pho mát).
- Hút thuốc lá.
- Trang điểm khiến lỗ chân lông bị bít tắc.
Có rất nhiều những suy đoán liên quan đến mụn trứng cá, hầu hết đều đổ lỗi cho người bị mụn – chẳng hạn như nguyên nhân của mụn trứng cá là do da bẩn, vệ sinh kém hoặc ăn uống không điều độ, hay mụn trứng cá là bệnh truyền nhiễm. Những suy đoán này hoàn toàn không đúng với sự thật, và thậm chí có thể gây nên những lo âu không đáng có cho người bệnh vốn đã thiếu tự tin.
