Tăng sắc tố da sau viêm là gì?
Tăng sắc tố da sau viêm (Post Inflammatory Hyperpigmentation) hay gọi tắt là PIH, đây là hiện tượng tăng quá mức melanin trên da sau phản ứng viêm. Những tác động khiến da bị tổn thương đều có khả năng gây ra tăng sắc tố sau viêm. Tăng sắc tố sau viêm thường ở dưới dạng các đốm dẹp có màu sắc khác nhau từ đỏ, hồng, nâu hoặc đen tùy vào sắc da, loại da và mức độ sâu của quá trình viêm.
Tăng sắc tố da do viêm không để lại sẹo và có thể tự mờ dần sau một thời gian (thời gian dài hai ngắn tùy thuộc vào sắc tố da và độ sâu của tổn thương), tuy nhiên vết tăng sắc tố hoàn toàn có thể đậm hơn hoặc tồn tại vĩnh viễn nếu như bạn không biết chăm sóc đúng cách và bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời.
Cơ chế hình thành tăng sắc tố do viêm
Khi da bị các tổn thương viêm sẽ kích thích melanocytes (tế bào sản xuất melanin) giải phóng melanosomes (hạt sắc tố) quá mức, làm cho vùng da ở khu vực bị tổn thương bị đổi màu sậm hơn và tồn tại trên da một thời gian dài ngay cả sau khi vết thương đã được hồi phục. Tổn thương da càng nhiều thì vùng da bị tăng sắc tố cũng thể hiện rõ ràng hơn về kích thước và màu sắc.
Nguyên nhân gây tăng sắc tố do viêm
Yếu tố nội sinh
Các yếu tố nội sinh gây nên hội chứng tăng sắc tố da do viêm thường gặp phải như: mụn trứng cá, mụn viêm, viêm da cơ địa, viêm da tiếp xúc, bệnh chàm, vảy nến… Đặc biệt tăng sắc tố da sau trị mụn là vấn đề phổ biến nhất. Tùy vào tình trạng mụn viêm mà để lại các vết sắc tố – còn gọi là thâm mụn đậm hay nhạt, to hay nhỏ. Nếu các vết mụn bị vỡ do việc tự nặn mụn hoặc đè nén mà không được vệ sinh đúng cách thì chứng tăng sắc tố sau viêm lại càng có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn.
Yếu tố ngoại sinh
Chấn thương: chấn thương do các tác động vật lý, bỏng da, phẫu thuật, laser, lăn kim, tẩy lột da, điều trị tia xạ không ion hóa…
Tiếp xúc với hóa chất hoặc thuốc: Kháng sinh nhóm Cyclin, Clofazimine, Asen, Quinone, Benzophenones….
Đây là những nguyên nhân trực tiếp gây nên chứng tăng sắc tố sau viêm. Ngoài ra còn có một số trường hợp gián tiếp khiến gia tăng khả năng tăng sắc tố sau viêm như:
Tia UV: Từ ánh nắng mặt trời sẽ khiến tăng sinh melanin trên da, làm cho vùng da đang bị viêm có xu hướng tăng sắc tố mạnh mẽ hơn.
Sắc tố da: Tăng sắc tố sau viêm là tình trạng da mà ở bất kỳ ai cũng có thể gặp phải, tuy nhiên theo nhiều nghiên cứu cho thấy, người có da tối màu sẽ có lượng sắc tố melanin nhiều và dễ xảy ra hiện tượng tăng sắc tố sau viêm hơn người da trắng. Đó là lý do vì sao người châu Á lại gặp trường hợp PIH phổ biến hơn người châu Âu. Vấn đề tăng sắc tố này tuy không gây hại cho da nhưng lại làm ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ và vẻ ngoài.
Phương pháp điều trị tăng sắc tố da sau viêm
Sử dụng sản phẩm thoa ngoài
Tăng sắc tố da do viêm có thể cải thiện bằng các sản phẩm thoa ngoài, giúp làm mờ vết sậm màu và ức chế sự tăng sinh melanin. Những sản phẩm này thường sẽ chứa các hoạt chất làm sáng da mờ thâm và ngăn ngừa hắc sắc tố như: Alpha Arbutin, Vitamin C, Kojic acid, Niacinamide… Phương pháp thoa ngoài này sẽ phù hợp với tổn thương tăng sắc tố da ở vùng thượng bì.
Áp dụng các biện pháp thẩm mỹ
Với những tổn thương tăng sắc tố nặng hơn và cần đến các phương pháp thẩm mỹ như: điều trị bằng laser, ánh sáng trị liệu, điều trị xâm lấn… thì bạn cần phải đến thăm khám và xin lời khuyên của các bác sĩ gia liễu trước lựa chọn phương pháp phù hợp cho tình trạng da của mình.
Chống nắng
Tia UV có trong ánh nắng mặt trời là thủ phạm chính làm cho sự tăng sắc tố sau viêm phát triển mạnh mẽ hơn. Do đó để trị và ngăn ngừa tình trạng PIH bạn cần phải bảo vệ da trước các tác nhân gây hại từ ánh nắng mặt trời. Luôn thoa kem chống nắng có mức SPF từ 30 – 50 và PA+++ trở lên vào buổi sáng, hạn chế đi ra ngoài trời nắng vào những khung giờ có cường độ tia UV cao (từ 10h – 16h). Che chắn cẩn thận cho da, đặc biệt là với vùng da vừa bị tổn thương để tránh ánh nắng tác động trực tiếp vào.
