Bảo vệ bản thân dưới tác động của tia UV có thật sự là vấn đề đáng báo động? Hiện nay, đa số bệnh nhân ung thư da là do tiếp xúc quá nhiều với nhiều tia cực tím. Hầu hết sự tiếp xúc này đến từ mặt trời, nhưng một số có thể đến từ các nguồn nhân tạo, chẳng hạn như các công cụ làm da rám nắng, đèn hơi thủy ngân, đèn huỳnh quang và nóng sáng, đèn phóng điện cường độ cao… Những người tiếp xúc nhiều với tia UV có tác động mạnh mẽ hơn, gây ra 1 số bệnh ung thư da.
Các loại tia UV chính có thể ảnh hưởng đến làn da của bạn bao gồm tia UVA và tia UVB. Tia UVB có nhiều năng lượng hơn và có tác động mạnh mẽ hơn, có thể gây nên một số bệnh ung thư da, nhưng cả tia UVA và UVB đều có khả năng làm hỏng da và gây ung thư da. Không có tia UV nào là an toàn.
Tuy nhiên bạn đừng quá lo lắng, hãy cùng UV100 tìm hiểu chi tiết về việc làm thế nào để bảo vệ bản thân dưới tác động của tia UV ngay bạn nhé.
Điều gì ảnh hưởng đến tác động của tia UV?
Tác động của tia UV từ mặt trời chiếu xuống mặt đất phụ thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn như:
- Thời gian trong ngày: Tia UV mạnh nhất vào giữa ngày, trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
- Mùa trong năm: Tia UV mạnh hơn trong những tháng mùa xuân và mùa hè.
- Khoảng cách từ đường xích đạo (vĩ độ): Tiếp xúc với tia cực tím sẽ giảm dần khi vị trí của bạn tiến ra xa hơn từ đường xích đạo.
- Độ cao: Nhiều tia UV chiếu xuống mặt đất ở độ cao cao hơn.
- Độ che phủ của mây: Hiệu ứng của các đám mây có thể khác nhau, nhưng điều quan trọng cần biết là các tia UV có thể xuyên qua mặt đất, ngay cả trong một ngày nhiều mây.
- Phản xạ khỏi bề mặt: Tia UV có thể bật ra khỏi các bề mặt như nước, cát, tuyết hoặc mặt đường, dẫn đến sự gia tăng phơi nhiễm UV.
Các yếu tố khác ảnh hưởng đến việc tiếp xúc với tia cực tím
Lượng tiếp xúc với tia cực tím của bạn phụ thuộc vào thời gian da bạn tiếp xúc với tia UV và các yếu tố bảo vệ da như áo chống nắng, kem chống nắng…
Những người sống ở khu vực quanh năm có nhiều ánh sáng mặt trời có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn. Dành nhiều thời gian ngoài trời cho công việc hoặc giải trí mà không có quần áo bảo hộ và kem chống nắng làm tăng nguy cơ gây ung thư vì tia UV.
Độ dài tiếp xúc cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư da của bạn. Ví dụ, cháy nắng thường xuyên trong thời thơ ấu có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư da trong nhiều năm hoặc thậm chí nhiều thập kỷ sau đó.
Làm thế nào để bảo vệ bản thân dưới tác động của tia UV
Một số người nghĩ về việc chống tia UV chỉ khi họ dành một ngày ở hồ, bãi biển hoặc hồ bơi. Nhưng tiếp xúc với tia UV tăng lên từng ngày, và nó xảy ra mỗi khi bạn ở dưới ánh mặt trời. Mặc dù ánh sáng mặt trời là nguồn tia UV chính, nhưng bạn không nên tránh ánh nắng mặt trời hoàn toàn.
Và sẽ không khôn ngoan khi bạn cứ trốn trong nhà và không tham gia các hoạt động bên ngoài, bởi vì hoạt động thể chất rất quan trọng đối với sức khỏe. Nhưng nhận quá nhiều ánh nắng mặt trời có thể gây hại. Đây là một số bước đơn giản bạn có thể thực hiện để bảo vệ bản thân dưới tác động của tia UV
- – Ở trong bóng râm để tranh tiếp xúc trực tiếp với tia UV
- – Mặc áo chống nắng hạn chế làn da tiếp xúc với tia UV
- – Sử dụng kem chống nắng.
- – Đội mũ giúp ngăn chặn tác động của tia UV
- – Mang kính râm để bảo vệ mắt và da xung quanh chúng.
Tìm bóng râm để hạn chế tác động của tia UV lên da
Một cách rõ ràng nhưng rất quan trọng để hạn chế tiếp xúc với tia UV là tránh ở ngoài trời dưới ánh nắng trực tiếp quá lâu. Điều này đặc biệt quan trọng trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, khi tia UV mạnh nhất.
Nếu bạn không chắc chắn mức độ mạnh của tia mặt trời, hãy sử dụng bài kiểm tra bóng: nếu bóng của bạn ngắn hơn bạn, thì tia sáng mặt trời là mạnh nhất và điều quan trọng là bạn phải tự bảo vệ làn da và bảo vệ mình.
Tia UV chiếu xuống mặt đất cả năm, ngay cả trong những ngày nhiều mây hoặc có mây, nhưng sức mạnh của tia UV có thể thay đổi, dựa trên nhiều yếu tố (xem ở trên). Đặc biệt cẩn thận trên bãi biển hoặc trong khu vực có tuyết vì cát, nước và tuyết phản chiếu ánh sáng mặt trời, làm tăng lượng bức xạ tia cực tím bạn nhận được. Tia UV cũng có thể chiếu xuống dưới mặt nước, vì vậy bạn vẫn có thể bị bỏng ngay cả khi bạn ở trong nước và cảm thấy mát mẻ.
Một số tia UV cũng có thể đi qua cửa sổ. Cửa sổ xe hơi, nhà và văn phòng thông thường chặn hầu hết các tia UVB nhưng một phần nhỏ hơn của tia UVA, vì vậy ngay cả khi bạn không cảm thấy mình bị bỏng, da vẫn có thể bị tổn thương.
Cửa sổ nhuộm màu giúp chặn nhiều tia UVA hơn, nhưng điều này phụ thuộc vào loại pha màu. Bức xạ UV đi qua cửa sổ có thể không gây rủi ro lớn cho hầu hết mọi người trừ khi họ dành thời gian dài gần cửa sổ được ánh sáng mặt trời trực tiếp.
Sử dụng quần áo chống nắng chuyên dụng khi tiếp xúc với ánh nắng
Khi bạn ra ngoài nắng, mặc quần áo chống tia UV để che chắn cho da. Quần áo chống nắng cung cấp mức độ chống tia cực tím khác nhau. Màu tối thường bảo vệ nhiều hơn màu sáng. Một loại vải dệt chặt bảo vệ tốt hơn so với quần áo dệt lỏng lẻo. Vải khô thường bảo vệ nhiều hơn vải ướt.
Nhiều công ty hiện nay làm cho quần áo nhẹ, thoải mái và bảo vệ chống lại tia UV ngay cả khi bị ướt. Nó có xu hướng được dệt chặt hơn, và một số có lớp phủ đặc biệt để giúp hấp thụ tia UV. UPF càng cao, khả năng bảo vệ khỏi tia UV càng cao.
Sử dụng kem chống nắng để bảo vệ làn da dưới tác động của tia UV
Kem chống nắng là sản phẩm bạn bôi lên da để bảo vệ da khỏi tia UV. Nhưng điều quan trọng cần biết là kem chống nắng chỉ là một bộ lọc – nó không chặn tất cả các tia UV. Kem chống nắng không nên được sử dụng như một cách để kéo dài thời gian của bạn dưới ánh mặt trời. Ngay cả khi sử dụng kem chống nắng đúng cách, một số tia UV vẫn có thể vượt qua lớp bảo vệ. Bởi vì điều này, kem chống nắng không nên được coi là tuyến phòng thủ đầu tiên của bạn. Hãy xem xét kem chống nắng là một phần trong kế hoạch bảo vệ ung thư da của bạn, đặc biệt nếu ở trong bóng râm và mặc quần áo chống nắng không có sẵn như là lựa chọn đầu tiên của bạn.
Kem chống nắng có sẵn trong nhiều hình thức – kem dưỡng da, kem, thuốc mỡ, gel, thuốc xịt, khăn lau và son dưỡng,…
Một số mỹ phẩm, như kem dưỡng ẩm, son môi, và nền tảng, được coi là sản phẩm chống nắng nếu chúng có kem chống nắng. Một số trang điểm có chứa kem chống nắng, nhưng bạn phải kiểm tra nhãn – trang điểm, bao gồm cả son môi, không có kem chống nắng không cung cấp khả năng chống nắng.
Lưu ý khi sử dụng kem chống nắng
- Đọc thông tin nhãn ghi trên kem chống nắng
- Khi chọn kem chống nắng, hãy nhớ đọc nhãn. Kem chống nắng có bảo vệ phổ rộng (chống cả tia UVA và UVB) và với các giá trị hệ số chống nắng (SPF) từ 30 trở lên được khuyến nghị.
- Đọc chỉ số chống nắng (SPF): Số SPF là mức độ bảo vệ mà kem chống nắng cung cấp chống lại tia UVB, là nguyên nhân chính gây ra cháy nắng. Số SPF cao hơn có nghĩa là bảo vệ UVB nhiều hơn (mặc dù nó không nói gì về bảo vệ UVA). Ví dụ, khi thoa kem chống nắng SPF 30 một cách chính xác, bạn nhận được tương đương với 1 phút tia UVB cho mỗi 30 phút bạn dành dưới ánh nắng mặt trời. Vì vậy, 1 giờ dưới ánh nắng mặt trời mặc kem chống nắng SPF 30 cũng giống như dành 2 phút hoàn toàn không được bảo vệ. Mọi người thường không thoa đủ kem chống nắng, vì vậy họ được bảo vệ ít hơn.
Kem chống nắng có nhãn SPF cao hơn 100+ có sẵn. Con số cao hơn có nghĩa là bảo vệ nhiều hơn, nhưng nhiều người không hiểu thang đo SPF. Kem chống nắng SPF 15 lọc ra khoảng 93% tia UVB, trong khi kem chống nắng SPF 30 lọc ra khoảng 97%, kem chống nắng SPF 50 khoảng 98% và SPF 100 khoảng 99%. Bạn càng lên cao, sự khác biệt càng nhỏ. Không có kem chống nắng bảo vệ bạn hoàn toàn.
Đội mũ để ngăn chặn tác động của tia UV
Một chiếc nón chống tia UV có vành ít nhất 2 đến 3 inch xung quanh là lý tưởng vì nó bảo vệ các khu vực thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, như tai, mắt, trán, mũi và da đầu. Một mặt tối, không phản chiếu dưới vành cũng có thể giúp làm giảm lượng tia UV chiếu vào mặt từ các bề mặt phản chiếu như nước. Một chiếc mũ bóng râm (trông giống như một chiếc mũ bóng chày với khoảng 7 inch vải rủ xuống hai bên và lưng) cũng tốt, và sẽ bảo vệ nhiều hơn cho cổ. Chúng thường được bán trong các cửa hàng thể thao và cửa hàng cung cấp trang phục chống nắng.
Một chiếc mũ bóng chày bảo vệ phía trước và đỉnh đầu nhưng không phải cổ hay tai, nơi ung thư da thường phát triển. Mũ rơm không bảo vệ như mũ làm bằng vải dệt chặt.
